Soạn bài Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ)
Bố cục
– Phần 1 (6 câu đầu): Ngất ngưởng trên con đường công danh, sự nghiệp
– Phần 2 (12 câu tiếp): Ngất ngưởng trong lối sống, suy nghĩ
– Phần 3 (còn lại) : Lời khẳng định về sự ngất ngưởng vô địch
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 39 sgk Văn 11 Tập 1):
– Ngất ngưởng được dùng 4 lần ở cuối các câu 4, 8, 12 và câu cuối
– Mỗi lần mang một ý nghĩa khác nhau:
+ Từ “ngất ngưởng” thứ nhất chỉ sự thao lược, tài năng quân sự, của Nguyễn Công Trứ.
+ Từ “ngất ngưởng” thứ hai chỉ sự ngang tàng của tác giả ngay khi đã về hưu
+ Từ “ngất ngưởng” thứ ba khẳng định cái chơi ngông hơn người của Nguyễn Công Trứ
+ Từ “ngất ngưởng” cuối cùng cho thấy sự nổi trội của tác giả so với mọi người trong chiều
→Trong bài thơ, từ “ngất ngưởng” được dùng với một nghĩa rộng hơn, mới mẻ và rất thú vị
Câu 2 (trang 39 sgk Văn 11 Tập 1):
– Tác giả biết việc làm quan là gò bó mất tự do
– Nhưng tác giả vẫn không ngần ngại đem tài năng của mình vào vòng trói buộc của công danh, sự nghiệp những mong thể hiện hoài bão vì dân vì nước, khẳng định tài năng của mình
Câu 3 (trang 39 sgk Văn 11 Tập 1):
– Nguyễn Công Trứ cho mình là ngất ngưởng vì:
+ Ông biết rõ tài năng xuất chúng của mình, biết đem nó ra công hiến cho đất nước cho nhân dân
+ Nguyễn Công Trứ tự hào vì đã có một cuộc sống hoạt động tích cực trong xã hội
+ Trong cái vòng trói buộc chốn quan trường, tác giả vẫn thể hiện được lí tưởng của mình, giữ vững bản lĩnh, cá tính
– Ông khẳng định cá tính độc đáo, khác người tự cho mình là tay chơi ngất ngưởng chốn quan trường, qua đó đề cao một lối sống phóng khoáng, vượt khỏi những khuôn mẫu cứng nhắc cổ hủ
Câu 4 (trang 39 sgk Văn 11 Tập 1):
– Nét tự do của thể tài hát nói so với thơ Đường luật: Hát nói tuy có quy định về số câu, về cách chia khổ nhưng người viết vẫn có thể phá cách theo ý muốn của mình để tạo nên một tác phẩm tự do về số câu, số chữ, cách gieo vần, nhịp điệu…
Luyện tập
Sự khác biệt về mặt từ ngữ trong Bài ca ngất ngưởng và Bài ca phong cảnh Hương sơn:
– Bài ca ngất ngưởng: ngôn từ rất phóng khoáng, tự do, ngạo nghễ, mang đậm tính cách của tác giả, chứa đựng nhiều câu kể→giúp cho việc truyền tải nội dung dễ dàng hơn, thể hiện rõ phong cách của Nguyễn Công Trứ
– Bài ca phong cảnh Hương Sơn: nhẹ nhàng, chứa nhiều từ miêu tả cảnh sắc thiên nhiên đống thời có những từ ngữ mang đậm dấu ấn của Phật giáo→thể hiện rõ niềm say mê phong cảnh thiên nhiên đất nước và Phật giáo của tác giả.
