Với mục đích không chỉ giúp các bạn học sinh dễ dàng hơn trong việc giải bài tập môn văn 11 mà còn giúp các bạn nắm được kiến thức một cách tốt nhất, Kiến Guru đã biên soạn bài Hầu trời ngữ văn 11 một cách chi tiết để các bạn có thêm nguồn tư liệu phục vụ cho môn học này.
I. Kiến thức cần nắm khi soạn bài Hầu Trời của Tản Đà
1. Tác giả
– Tản Đà là một ngôi sao sáng trên thi đàn vào đầu những năm 20 của thế kỷ XX
– Thơ văn của ông được xem là gạch nối giữa văn học thời kỳ trung đại và hiện đại
Nguồn: Internet
2. Nội dung chính
Văn bản Hầu Trời tập trung vào việc tả cảnh Tản Đà đọc thơ cho Trời và các chư tiên nghe, ông dám mạnh dạn thể hiện “cái tôi” cá nhân mạnh mẽ, cái “ngông” của mình qua việc tự coi mình là một trích tiên, lại được đàm đạo cùng các cao nhân.Ông tự ý thức được tài năng, giá trị đích thực của bản thân, qua đó thể hiện sự khao khát được khẳng định mình giữa cuộc đời, giữa xã hội thực dân nửa phong kiến tù túng, u uất
3. Nghệ thuật:
– Thể thơ trường thiên tự do
– Ngôn ngữ tự nhiên, gần gũi nhưng có sự chọn lọc tinh tế
– Cách kể chuyện hóm hỉnh, sống động
4. Bố cục bài thơ Hầu Trời:
Bài thơ Hầu trời có 4 phần
– Phần 1: Năm khổ thơ đầu
Lý do được lên trời đọc thơ
– Phần 2: Tám khổ tiếp theo
Diễn biến và quang cảnh của buổi đọc thơ trên trời với sự đón tiếp đầy trân trọng
– Phần 3: Bốn khổ tiếp theo
Lời trần tình của tác giả về cảnh ngộ ở trần gian, về nghề văn của mình
– Phần 4: Phần còn lại
Cảm nghĩ của tác giả khi về lại trần gian
II. Soạn bài Hầu trời của Tản Đà theo chương trình sách giáo khoa chương trình cơ bản
Câu 1: Phân tích đoạn mở đầu
4 câu thơ mở đầu đầu thể hiện sự hư hư thực thực của một giấc mơ mà tác giả vừa trải qua. Ngay câu thơ đầu “ Đêm qua chẳng biết có hay không” thể hiện sự bàng hoàng của tác giác khi vừa tỉnh mộng, mà đã là mộng thì không phải là sự thật. Đây thực chất là một cái cớ hoàn hảo để Tản Đà được tự do bộc bạch tâm sự của mình trong thời buổi xã hội thực dân nửa phong kiến, con người bị tù hãm, khó có thể nói lên suy nghĩ của riêng mình
Tuy nhiên, 3 câu thơ sau lại lật ngược lại vấn đề bằng những câu khẳng định: “Chẳng phải hoảng hốt, không mơ mòng”. “Thật hồn! Thật phách! Thật thân thể”, “ thật được lên tiên”. Điều này khiến cho người đọc cảm nhận được câu chuyện mà tác giả giả sắp kể đây là sự thật mặc dù là diễn ra trong cõi mộng của tác giả đó
Khổ thơ mở đầu đã tạo ra được sự nghi vấn, tò mò và gây hấp dẫn cho người đọc một cách rất tự nhiên, rất duyên
Câu 2: Phân tích đoạn 2
Thái độ của tác giả:
– Người thi sĩ này rất nhiệt tình, say mê và có phần tự đắc khi được thể hiện tài năng thơ phú cho Trời và các chư Tiên cũng nghe
“ Đọc hết văn vần sang văn xuôi
Hết văn lí thuyết lại văn chơi
Đương cơn đắc ý đọc đã thích”
=> Muốn đọc cho hết tất cả những tác phẩm đặc sắc của mình. Điều này thể hiện được phần tự đắc vào tài năng và dám đường hoàng bộc lộ cái tôi của ông, bởi vì nếu không tự tin vào tác phẩm của mình, ông đã chẳng dám khoe “những áng văn con đã in rồi” với Trời và chư tiên các tác phẩm của mình
Nguồn: Internet
Thái độ của Trời và các chư tiên:
Trời và các chư tiên sau khi nghe xong rất xúc động, tác thưởng và hâm mộ
Trời nghe, Trời cũng lấy làm hay
Tâm như nở, Cơ lè lưỡi
Hằng Nga, Chức Nữ chau đôi mày
Song Thành, Tiểu Ngọc lắng tai đứng
Đọc xong mỗi bài cùng vỗ tay”
Đặc biệt trong đoạn thơ
Trời lại phê cho: “Văn thật tuyệt!
Văn trần được thế chắc có ít !
Nhời văn chuốt đẹp như sao băng !
Khí văn hùng mạnh như mây chuyển!
Đầm như mưa sa, lạnh như tuyết !
=> Đây là những câu thơ thể hiện rằng Tản Đà rất ý thức được tài năng của mình, và cũng rất táo bạo khi dùng thơ để bộc lộ cá tính của mình khi tìm đến tận trời để khẳng định tài năng. Thật ra đây cũng là khao khát của ông: được tự do thể hiện tài năng,cái ngông và mong muốn được công nhận tài năng khi ông đang phải sống trong một xã hội theo khuôn phép Khổng giáo: lễ nghi chặt chẽ, khuôn phép, văn chương không được xem trọng “giá rẻ như bèo”
Giọng văn sử dụng trong bài thơ này rất đa dạng, thay đổi vai liên tục để vừa chủ quan vừa khách quan để bộc lộ được tài năng và khao khát của tác giả.Xuyên suốt trong bài là giọng văn thể hiện thái độ ngông nghênh, tự đắc
Câu 3: Phân tích đoạn 3
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là cảm hứng lãng mạn, nhưng lại có một đoạn rất hiện thực:
Trời rằng: “Không phải là Trời đày,
….
Làm mãi quanh năm chẳng đủ tiêu”
Đây chính là tình cảnh mà nhà văn đang gặp phải ở hạ giới: cuộc sống nghèo khổ, vất vả đủ điều. Mặc dù được trời trao cho việc thiên lương của nhân loại nhưng vì quá khổ nên “Biết có làm được mà dám theo”
Ý nghĩa đầy đủ của đoạn thơ này:
– Hoàn cảnh hiện tại của văn sĩ thời kỳ này nói chung và của Tản Đà nói riêng
– Tác giả rất ý thực được tài năng và trân trọng văn chương của mình, nhưng do thời cuộc, văn chương lại bị coi rẻ, bị biến thành công cụ để kiếm tiền, giọng văn hài hước nhưng thật xót xa biết bao
– Hai nguồn cảm hứng liên hệ với nhau: Bởi vì ý thức sâu sắc về hiện thực nên khát khao thoát li khỏi hiện thực ⇒ cảm hứng lãng mạn để thoát khỏi sự thật trần trụi
Nguồn: Internet
Câu 4: Những cái mới và hay về nghệ thuật của bài thơ
– Thể thơ: thể thất ngôn trường thiên tự do, không bị ràng buộc bởi khuôn mẫu nào
– Ngôn từ: hóm hỉnh, hài hước
– Cách dẫn dắt câu chuyện vừa có sự chọn lọc vừa tự do, lôi cuốn người đọc
– Tác giả hiện diện trong bài thơ với tư cách vừa là người kể chuyện, vừa là nhân vật chính để dễ dàng bộc lộ tính cách của mình vừa chủ quan vừa khách quan.
Xem thêm:
Soạn Bình Ngô Đại Cáo phần 1
Soạn Bình Ngô Đại Cáo phần 2
Trên đây là hướng dẫn soạn bài Hầu Trời Ngữ văn 11 của nhà văn Tản Đà. Hy vọng với những thông tin này của Ứng dụng học tập Kiến Guru, các bạn học sinh có sự cảm nhận sâu sắc và rõ ràng hơn về tác giả cũng như tác phẩm này.
Cám em học sinh có thể tham khảo hướng dẫn soạn bài và phân tích các tác phẩm khác tại đây
