Trong bài viết này, HOCMAI muốn gửi tới các em học sinh bài Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn, nằm trong chương trình Soạn bài Ngữ văn 8. Các em hãy tham khảo và áp dụng vào bài soạn văn của mình trước khi tới trường các em nhé. Đây là một bài thơ rất đỗi ý nghĩa về một hình tượng người anh hùng cứu nước rất đỗi anh dũng và ngang tàn.
Bài viết tham khảo thêm:
- Soạn bài Dấu ngoặc kép
- Soạn bài Luyện nói: Thuyết minh về một thứ đồ dùng
- Soạn bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác
I. Tác giả
– Phan Châu Trinh (sinh năm 1872 và mất năm 1926), hiệu ông là Tây Hồ, biệt hiệu là Hi Mã.
– Quê ông ở làng Tây Lộc, huyện Hà Đông (hiện nay là thôn Tây Hồ, xã Tam Phước, thị xã Tam Kỳ thuộc tỉnh Quảng Nam).
– Ông xuất thân trong một gia đình Nho học, đỗ Phó bảng và đã được bổ dụng làm quan nhưng chỉ trong một thời gian ngắn đã từ bỏ để có thể chuyên tâm vào sự nghiệp cứu nước.
– Trong những năm đầu của thế kỷ hai mươi, ông Phan Châu Trinh là người đưa ra khái niệm dân chủ sớm nhất tại Việt Nam.
– Ông chính là một trong những chí sĩ yêu nước nổi tiếng của cách mạng kháng chiến Việt Nam những năm đầu thế kỉ hai mươi.
– Một số tác phẩm chính của ông là: “Tây Hồ thi tập”, “Xăng-tê thi tập”, “Tỉnh quốc hồn ca”, “Giai nhân kỳ ngộ”…
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
– Vào năm 1908, Phan Châu Trinh bị chính quyền thực dân khép ông vào tội xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế tại Trung Kì và ông đã bị bắt đày ra Côn Đảo.
– Vào tháng 6 năm 1910, ông được tha nhờ có sự can thiệp của Hội nhân quyền (Pháp).
– Bài thơ này được sáng tác khi ông đang cùng với những người tù khác lao động khổ sai.
2. Thể thơ
- Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Hình ảnh giàu tính biểu tượng.
- Ngôn ngữ, giọng điệu mang khí thế hào hùng.
3. Bố cục của Đập đá ở Côn Lôn
Gồm 2 phần:
- Phần một: Bốn câu thơ đầu: Hình ảnh hiên ngang của một người anh hùng khi đứng trước cảnh ngục tù.
- Phần hai: Bốn câu thơ cuối: Tinh thần kiên cường của một người anh hùng khi đứng trước cảnh ngục tù.
4. Tóm tắt văn bản đập đá ở Côn Lôn
Tác phẩm kể về công việc đập đá – một công việc khổ sai mà những người ngục tù bắt buộc phải làm – làm nổi bật lên được ý chí quật cường, ngang tàng, bất khuất của chí sĩ vào cái lúc lâm nguy. Đây chính là nơi mà bọn thực dân Pháp dùng để giam hãm, đày đọa và hành hạ những người dân yêu nước của ta.
5. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của “Đập đá ở Côn Lôn” là phương thức biểu cảm.
6. Sơ đồ tư duy Đập đá ở Côn Lôn
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Hình ảnh hiên ngang của một người anh hùng khi đứng trước cảnh ngục tù
– Tư thế của một đấng nam nhi ngang nhiên giữa đất trời: “Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn”, “Lừng lẫy làm cho lở núi non” – tư thế của một đấng nam nhi lồng lộng giữa càn khôn nhật nguyệt, vượt lên trên sự tù túng của hoàn cảnh.
– “Xách búa đánh tan năm bảy đống”, “Ra tay đập bể mấy trăm hòn”: Ám chỉ công việc lao động khổ sai của những người tù cách mạng khắc họa rõ nét được tầm vóc của con người.
- Hành động “xách búa”, “đập bể”: Ám chỉ sức khỏe mạnh mẽ, cường tráng của người tù.
- “Năm bảy đống”, “mấy trăm hòn”: Ám chỉ một hình ảnh mang tính tượng trưng – kỳ vĩ và to lớn.
⇒ Hình ảnh một người chí sĩ cách mạng trong tư thế vô cùng ngạo nghễ, vươn thật cao và ngang tầm vũ trụ, biến công cuộc lao động khổ sai thành một cuộc chinh phục dũng mãnh của một con người sở hữu sức mạnh thần kì.
2. Tinh thần kiên cường của người anh hùng khi đứng trước cảnh ngục tù
– “Tháng ngày bao quản thân sành sỏi”, “Mưa nắng càng bền dạ sắt son”: ám chỉ những tháng ngày gian khổ này chỉ càng làm tôi luyện thêm sức chịu đựng của anh chiến sĩ thêm bền bỉ, dẻo dai.
– “Những kẻ vá trời khi lỡ bước”, “Gian nan chi kể sự con con”: ám chỉ những con người có gan làm chuyện lớn thì cái việc chịu cảnh tù đày chỉ là một thứ chuyện nhỏ, tác giả rất tự hào về công việc của mình.
⇒ Tinh thần kiên cường, bất khuất trước nguy nan và ngục tù.
Tổng kết:
– Giá trị nội dung: Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” đã khắc họa thành công hình tượng ngang tàn, lẫm liệt của một người anh hùng cứu nước dù gặp bước đường nguy nan nhưng vẫn không hề sờn lòng đổi chí.
– Giá trị nghệ thuật: Sử dụng bút pháp lãng mạn, giọng điệu hào hùng…
IV. Trả lời câu hỏi
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 | Trang 150):
Công việc đập đá của những người tù ở Côn Lôn:
– Không gian và điều kiện: núi cao hùng vĩ, rộng lớn, sương gió, việc nặng nhọc, ăn uống ít ỏi kham khổ, bị kìm kẹp đánh đập.
– Tính chất công việc: khổ sai, bóc lột, đó là địa ngục trần gian.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 | Trang 150):
– Bốn câu đầu của bài có hai lớp nghĩa :
- Cảnh đập đá vô cùng nặng nhọc đang hành hạ người tù.
- Người chí sĩ đang dần biến cái càn khôn vũ trụ, phá tan cái chướng ngại vật để tiếp bước cho chặng đường cách mạng (đây là lớp nghĩa tưởng tượng).
– Giá trị nghệ thuật: giọng điệu có phần khoa trương pha chút sự tự hào, với nhịp thơ mạnh.
– Khẩu khí: sảng khoái, ngang tàng, mạnh mẽ,mang một hình tượng oai phong, lẫm liệt.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 | Trang 150):
Phân tích bốn câu thơ cuối của bài :
– Ý nghĩa của bốn câu thơ : dũng khí hiên ngang và tinh thần lạc quan, tự tin, tràn đầy hy vọng..
– Cách thức biểu hiện :
- Phép đố : “tháng ngày bao quả” với “mưa nắng càng bền” ; “thân sành sỏi” với “dạ sắt son”.
- Giọng thơ đầy sự chắc nịch, đã mạnh mẽ tỏ rõ khí phách của người chiến sĩ.
V. Luyện tập
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 | Trang 150):
Đọc bài thơ.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 | Trang 150):
Hình tượng một nhà nho yêu nước và nhà cách mạng đầu thế kỷ hai mươi :
– Tình yêu nước vô cùng to lớn và mãnh liệt, dám hi sinh tất cả vì sự nghiệp cứu nước.
– Khí phách lẫm liệt, hiên ngang khi đối diện với thử thách.
– Coi thường sự gian khổ và hiểm nguy.
Như vậy chúng ta đã cùng nhau soạn thảo xong bài Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn rồi các em học sinh thân mến. Để tham khảo thêm thật nhiều bài học bổ ích như vậy và chuẩn bị hành trang tới trường thật tốt, các em hãy truy cập vào website hoctot.hocmai.vn các em nhé!
